Jaka zmiana społeczna zostanie osiągnięta poprzez realizację zadania?

Realizacja projektu okazała się  wyzwaniem w zakresie uzyskiwania  informacji, publicznie  udostępniane  były zazwyczaj wybiórcze, dotarcie do bardziej miarodajnych wymaga czasu i zabiegów. Realizatorzy mogli korzystać głównie ze źródeł, jakimi są badania OFOP oraz pewne dane uzyskane z Urzędu Marszałkowskiego, Instytucji Zarządzającej Funduszami Europejskimi dla Pomorza.

Instytucje zarządzające związkami ZIT deklarują w większości spełnienie wytycznych odnoszących się do zasad partnerstwa, w tym udziału partnerów społecznych w zespołach doradczych. Badania przeprowadzone przez OFOP wykazały jednak wprost przykłady niespełnienia zasad wynikających z Umowy partnerstwa odnoszących się do składu ciał doradczych .

Organizacje pozarządowe, jak wynika z sondaży, w zdecydowanej większości  nie mają wiedzy nt ZIT, lokalnej strategii oraz podejmowanych w oparciu o nią zadań. Samorządy zazwyczaj przypisują winę przedstawicielom strony społecznej, jako mało aktywnych i niezainteresowanych udziałem w spotkaniach, do których byli zapraszani. Organizacje społeczne, wg naszej wiedzy, oceniają jako instrumentalne  włączanie ich do prac  na dalszym etapie, by wykazać spełnienie wymogu konsultacji z udziałem strony społecznej.

Nie poznaliśmy przykładów by organizacje współtworzyły strategię ZIT, poprzez udział w zespołach formułujących zadania w odpowiedzi na wskazane przez nie problemy społeczne.

Tematyka odgórnie tworzonej strategii ZIT z reguły obejmuje inwestycje infrastrukturalne, niezwiązane z działalnością sektora społecznego. Wśród samorządów i NGO-sów panuje, jak się wydaje, przekonanie, że wyłącznie takie zadania mogą być podejmowane w ramach strategii ZIT.

Tymczasem, jak czytamy w wytycznych – interwencja wdrażana w ZIT może być realizowana w ramach wszystkich celów polityki spójności wskazanych w rozporządzeniach UE. Będący wynikiem przeprowadzonej diagnozy całego MOF (miejskiego obszaru funkcjonalnego) zakres tematyczny powinien być ujęty we właściwych programach regionalnych/krajowych, w których przewidziano wsparcie dla realizacji ZIT. W Umowie Partnerstwa wskazano rekomendowane obszary tematyczne, które mogą być w szczególności predestynowane do wdrażania w ramach ZIT. Nie jest to jednak katalog zamknięty i może zostać, decyzją właściwej instytucji zarządzającej po konsultacji ze Związkiem ZIT, rozszerzony o interwencję z innych obszarów tematycznych.

Odkłamanie przesłanek, wykluczających organizacje, czy samo się wykluczających z prac nad strategię, jako pozbawionych możliwości  merytorycznego udziału w jej tworzeniu,  powinno wpłynąć na ich zaangażowanie.

Z wniosków wynikających z dostępnych analiz wynika, iż kluczowe jest dalsze monitorowanie partycypacji społecznej, zgodności z przepisami oraz efektywności działań władz lokalnych i organów nadzoru. Współpraca międzysektorowa, uwzględniająca reprezentację organizacji pozarządowych, jest istotna dla skutecznej implementacji ZIT. Dalsze badania i ewaluacje są zalecane dla pełniejszego zrozumienia skutków tych inwestycji na społeczności lokalne.

Zmiana społeczna oczekiwana przez realizatorów projektu dotyczyć ma znaczącego zwiększenia udziału organizacji społecznych i in partnerów w tworzeniu i realizacji strategii ZIT przyszłej perspektywy UE oraz włączenie ich w proces ewaluacji obecnie realizowanych strategii.

Dobro publiczne wymaga od związków ZIT zmiany podejścia wobec pomijanych do tej pory partnerów społecznych w procesie, finansowanym ze środków UE oraz podjęcia wysiłku w celu włączenia ich na obecnym etapie w prace nad  realizacją strategii, z myślą o wykorzystaniu ich  potencjału społecznego w  szerokim partnerstwem, co warunkować będzie  tempo dalszego  rozwoju lokalnego .

Realizatorzy przypisują duże znaczenie działaniom podjętym w projekcie, w ramach którego powstała ta  strona, która ma się  wesprzeć proces „uspołecznienia ZIT”. Bez kontynuowania podjętych  działań, w kolejnej perspektywie  UE stracimy szansę by wydatkowane środki przysłużyły się aktywnemu włączeniu  pomorskiego III sektora w procesy decyzyjne o podstawowym znaczeniu dla realizacji celów strategicznych ZIT, jak również całego regionu.

Romana Aziewicz, EUROPEJSKIE UGRUPOWANIE NA RZECZ EDUKACJI I KREOWANIA AKTYWNOŚCI „EUREKA”